Günəş fəallığının dövründə rekord gücündə bir partlayışın baş verməsi, təbiət hadisələrinin nəticələrinə dair yeni sualları gündəmə gətirir.
Fins.az xəbər verir ki, 2 oktyabr 2024-cü ildə baş verən bu partlayış, həmin dövrün ikinci ən güclü günəş partlayışı olaraq qeyd olundu. Bakı vaxtı ilə saat 02:20 Günəşdə 3842 nömrəli ləkə qrupunda X7.1 gücündə bir partlayış qeydə alındı. Partlayışın müddəti 31 dəqiqə davam edib, bu isə onun intensivliyini bir daha ortaya qoyur.
Bu partlayış, Günəş fəallığının 2019-cu ilin dekabrında başlayan dövrünün ikinci ən güclü hadisəsidir. Daha güclü bir partlayış isə 14 may 2024-cü ildə baş vermiş və X8.7 qiymətləndirilmişdi. O dövrdən bəri belə bir gücün nadir hallarda görüldüyü bildirilir. Günəş fəallığının intensivliyi, yalnız təbiət hadisələri ilə deyil, həm də texnoloji infrastrukturun dayanıqlığı ilə bağlı bir çox məsələni gündəmə gətirir.
Günəş partlayışları, əsasən, yer üzünə müxtəlif təsirlər göstərə bilər. Bu partlayışların səbəbi, Günəşdəki plazma qatlarının atılması və bu materialların kosmosda sürətlə yayılmasıdır. Bu cür partlayışlar, Yerə doğru yönələn plazmanın yaratdığı elektromaqnit dalğaları ilə birbaşa əlaqəlidir. Əgər bu dalğalar planetimizə çatsa, bir sıra texnoloji və fiziki təsirlərə səbəb ola bilər.
Magnetosferin təsiri: Günəş plazması Yerə yaxınlaşdıqca, planetimizin magnetosferində dəyişikliklər baş verir. Bu dəyişikliklər, elektrik və rabitə sistemləri üzərində təsir göstərə bilər. Xüsusilə, yüksək gərginlikli elektrik xətləri və radar sistemləri günəş partlayışları nəticəsində pozula bilər.
Qaz kommunikasiyalarına təsir: Günəş partlayışları həmçinin, aeroplanların radiolokasiya sistemlərini və hətta GPS xidmətlərini poza bilər. Bu isə, havada uçuş həyata keçirən təyyarələrin təhlükəsizliyini təhdid edə bilər.
Şəbəkə və elektrik şəbəkələri: Günəş plazmasının yayılması, elektrik şəbəkələrində zərərlərə səbəb ola bilər. Elektrik xətləri üzərindəki gərginlik, texniki nasazlıqlara və böyük həcmli enerjinin itkilərinə səbəb ola bilər. Bu, xüsusilə yüksək gərginlikli enerji şəbəkələrində ciddi fəsadlara yol aça bilər.
Məlumatlara görə, günəş partlayışı nəticəsində Günəş plazmasının atılması Yerə doğru yayılmaq üzrədir. Mütəxəssislər, partlayışın nəticələrinin cümə axşamı gecəsi ilə şənbə günü arasında Yerə çata biləcəyini bildirirlər. Bu proses, xüsusən planetimizin texnoloji infrastrukturunu qorumaq üçün diqqətli yanaşma tələb edir.
Günəş fəallığının artması və bunun nəticəsində baş verən güclü partlayışlar, yalnız astronomlar və tədqiqatçılar üçün deyil, eyni zamanda müasir texnologiyalarla bağlı xidmət göstərən şirkətlər və dövlətlər üçün də vacib məsələlərdir. Günəş plazmasının Yerə təsiri, həm günlük həyatımıza, həm də inkişaf etmiş texnologiyaların işlək vəziyyətinə ciddi təsir göstərə bilər. Bu səbəbdən, astronomlar və fizika mütəxəssisləri günəş fəaliyyətlərini izləmək və bu cür hadisələrə qarşı hazırlıqlı olmaq məqsədilə davamlı işlər görməlidirlər.
Bu cür hadisələr, gələcəkdə texnoloji inkişafla yanaşı, Yer üzündə yaşayan insanlara qarşı təbii fəlakət risklərini azaltmaq və onları qorumaq üçün daha effektiv tədbirlərin görülməsini tələb edir.