İqlim dəyişikliyi, dünya miqyasında insanların yaşam şəraitini ciddi şəkildə təsir edir, xüsusilə yüksək riskli bölgələrdə yaşayan icmalar üçün bu təsirlər daha dramatikdir.

Məsələ ilə bağlı sosioloq Elçin Bayramlı Fins.az-a açıqlamasında, riskli bölgələrdə insanların iqlimə münasibətini və bu icmaların davamlılığından danışıb.

E.Bayramov, riskli bölgələrin tərkib hissələri haqqında bunları deyib:

"İcmaların iqlimə münasibətlərinə gəldikdə, riskli bölgələr dediyim kimi, səhralaşmış bölgələrdə daha çox meşə örtüyünün olmadığı, ot, bitki örtüyünün olmadığı və yaxud buzlaqlar, dağlar, qayalar olan ərazilərdir. Bu bölgələrdə, meşə örtüyünün olmaması, ot və bitki örtüyünün çatışmazlığı, insanların yaşaması üçün əlverişsiz şərait yaradır. Bu, icmaların iqtisadi və sosial strukturlarını zəiflədərək, onları daha da qırılqan edir. Yüksək riskli bölgələrdə insanların yaşayışı getdikcə çətinləşir və onlar normal bölgələrə axın eləməlidirlər. Bu vəziyyət, icmaların yerini dəyişməsini, yəni miqrasiya etməsini tələb edir. Lakin miqrasiya, təkcə fərdi icmalar üçün deyil, eyni zamanda dövlətlər arasında da gərginlik yarada bilər. Bu da dövlətlər arasında problemlərə gətirib çıxaracaq. Riskli bölgələrdən insanlar, normal bölgələrə axın edərkən, resurslar, iş yerləri və sosial xidmətlər uğrunda mübarizələr yarana bilər. Bu, həmçinin qonaqpərvərlik və sosial harmoniyanı pozaraq, sosial narazılıqlara səbəb ola bilər”.

Ekspert qeyd edib ki, yüksək riskli bölgələrdə yaşayan icmaların iqlimə davamlılığını artırmaq üçün bir sıra strateji tədbirlər həyata keçirilməlidir:

• Mühit İdarəçiliyi: Riskli bölgələrdə təbii resursların davamlı istifadəsi və mühafizəsi üçün idarəetmə strategiyaları inkişaf etdirilməlidir. Bu, ekosistemlərin bərpasını və bioloji müxtəlifliyin qorunmasını təmin edə bilər.
• İcma Dəstəyi: İcmaların iqlim dəyişikliyinə adaptasiya etməsinə kömək etmək üçün lokal təşkilatların dəstəklənməsi vacibdir. Bu, icmaların öz resurslarını daha effektiv istifadə etmələrini və iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizə apara bilmələrini təmin edəcək.
• Təhsil və Maarifləndirmə: İqlim dəyişikliyinin təsirləri və adaptasiya strategiyaları haqqında ictimai maarifləndirmə, icmaların bu çətinliklərlə daha yaxşı mübarizə aparmalarına kömək edə bilər.
• Beynəlxalq Əməkdaşlıq: İqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə beynəlxalq əməkdaşlığın gücləndirilməsi, riskli bölgələrdən miqrasiyanı azaltmaq və icmaların inkişafını dəstəkləmək üçün əhəmiyyətlidir.

Yüksək riskli bölgələrdə yaşayan icmalar, iqlim dəyişikliyinin təsirlərinə daha həssasdırlar. Bu icmaların yaşadığı çətinlikləri və qarşılaşdıqları riskləri aydın şəkildə ortaya qoyur. Davamlılığın artırılması üçün müvafiq strateji tədbirlər, icmalara dəstək, təhsil və beynəlxalq əməkdaşlıq önəmlidir. Bu tədbirlər, həmçinin insanların yaşadığı yerlərdə həyat şəraitinin yaxşılaşdırılmasına və iqlim dəyişikliyinin mənfi təsirlərinə qarşı mübarizəyə kömək edəcəkdir”.

Fuad Mədətov
Fins.az