Oktyabrın 3-də Bakıda “İqlim Dəyişmələri ilə Mübarizə üzrə Fəaliyyət Həftəsi” çərçivəsində "Metanla Bağlı İrəliləyiş: Qlobal Metan Emissiyalarının Azaldılması üzrə Təşəbbüs (AGMR)" adlı beynəlxalq konfrans keçirilib.
Fins.az-ın məlumatına görə, konfransda çıxış edənlər arasında Azərbaycanın ekologiya və təbii sərvətlər nazirinin müavini Umayra Tağıyeva, SOCAR-ın vitse-prezidenti Əfqan İsayev, BP-nin Xəzər regionunda kommunikasiya və xarici əlaqələr üzrə vitse-prezidenti Bəxtiyar Aslanbəyli, həmçinin bir sıra beynəlxalq və yerli ekspertlər, beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri yer alıblar.
Metan emissiyalarının istixana effektinə təsiri karbon qazından 28-30 dəfə güclüdür. Metan emissiyalarının əsas mənbələri neft-qaz və kənd təsərrüfatı sahələridir. Bakıda keçiriləcək COP29 zamanı metanla bağlı bir bəyannamə qəbul ediləcək və Azərbaycan bu sənədin qəbulunu təşəbbüs edən ölkələrdən biridir.
Ekologiya və təbii sərvətlər nazirinin müavini Umayra Tağıyeva bildirib ki, metan emissiyaları son 20 il ərzində atmosfer və ətraf mühitin çirklənməsinin ən güclü amillərindən birinə çevrilib və onun təsiri karbon qazını 80 dəfədən çox üstələyib. O qeyd edib ki, dünya ölkələri 2030-cu ilə qədər istehsalat tullantısı kimi metan emissiyalarını 30-35 faiz azaltmaq üçün birgə hərəkət etməyi planlaşdırır.
COP29 çərçivəsində metana həsr olunmuş ayrıca bir gün keçiriləcəyi də vurğulanıb. Tağıyeva əlavə edib ki, iqlim dəyişikliyi Azərbaycan üçün prioritetdir və ölkə bu istiqamətdə ardıcıl fəaliyyət göstərir.
Ətraf Mühitin Mühafizəsi Fondunun (EDF) baş elmi işçisi, professor Stiven Hamburq isə bildirib ki, antropogen qlobal istiləşmənin təxminən 30 faizinə metan səbəb olur və onun sürətlə azaldılması dünyanı daha ekoloji təmiz hala gətirə bilər. O qeyd edib ki, metanın atmosferdə qalma müddəti qısa olsa da, onun təbiətə vurduğu ziyan əhəmiyyətlidir və buna görə də metan emissiyalarının azaldılması karbon qazı emissiyalarının azaldılması qədər vacibdir.
Stiven Hamburq həmçinin vurğulayıb ki, metan emissiyalarını azaltmaq üçün tədbirlər görülməzsə, bu, bəşəriyyətin yalnız 2100-cü ildə məqbul səviyyələrə çatmasına səbəb ola bilər, lakin hərəkətsizlik yolverilməzdir və təcili tədbirlər lazımdır.
SOCAR-ın vitse-prezidenti Əfqan İsayev də çıxışında şirkətin metan emissiyalarının azaldılması prosesini süni intellektin köməyi ilə daha da optimallaşdırmaq niyyətində olduğunu bildirib. O vurğulayıb ki, SOCAR metan sızmalarını aşkar etmək üçün peyk görüntülərini təhlil edir və yerüstü ölçmə metodlarını tətbiq etməyə başlayıb. Bundan əlavə, süni intellekt alətlərinin köməyi ilə bu prosesi daha effektiv idarə etmək üçün peşəkar şirkətlərlə əməkdaşlıq edilir.
Əfqan İsayev, SOCAR-ın 2023-cü ilin dekabrında dekarbonizasiya ilə bağlı beynəlxalq bəyannaməyə qoşulduğunu xatırladaraq, 2030, 2035 və 2050-ci illəri əhatə edən mərhələli dekarbonizasiya planlarını açıqlayıb. 2050-ci ilə qədər isə sıfır emissiyaya nail olmaq hədəflənir.
"Metan üzrə 2035-ci ildə artıq 0,2 faiz emissiya intensivliyinə çatmağı planlaşdırırıq və bu istiqamətdə fəal iş aparırıq," – deyə o əlavə edib.
* * *
Dünən Bakıda keçirilən COP29-a həsr olunmuş “İqlim dəyişmələri ilə mübarizə üzrə Fəaliyyət Həftəsi” çərçivəsində təşkil edilən beynəlxalq konfransın dördüncü günü başa çatıb. Bu tədbir iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə mühüm mövzuları əhatə etdi və COP29-un prezidentliyini həyata keçirən Muxtar Babayev də daxil olmaqla müxtəlif beynəlxalq və yerli rəsmi şəxslərin çıxışları ilə yadda qaldı.
Fins.az xəbər verir ki, dördüncü günün əsas mövzuları arasında "Qlobal metan emissiyalarının azaldılması", Azərbaycanda "İqlim Dəyişmələri üzrə Universitet Şəbəkəsinin yaradılması", və "İqlim və Təmiz Hava Koalisiyası" kimi məsələlər diqqət mərkəzində oldu. Bu konfrans, COP29-un gündəliyinin müəyyən edilməsi baxımından önəmli bir addım kimi dəyərləndirildi.
Tədbirə bir sıra beynəlxalq şəxslər də qatıldı. İtaliyanın Azərbaycandakı səfiri Luka Di Canfrançesko, Qazaxıstanın səfiri Alim Bayel və Macarıstanın səfiri Tamaş Torma öz ölkələrinin iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə atdıqları addımları qeyd etdilər. Qazaxıstan istixana qazı emissiyalarını 2030-cu ilə qədər 25 faiz azaltmağı planlaşdırır, İtaliya isə su resurslarının idarə edilməsini və kənd təsərrüfatının inkişafını dəstəkləyir.
Konfransın sonrakı sessiyaları su təhlükəsizliyi, enerji keçidi, qida və kənd təsərrüfatı kimi məsələləri də əhatə edəcək, eyni zamanda qlobal karbon bazarlarının formalaşması ilə bağlı müzakirələrə yer veriləcək.
Bu tədbir, noyabrda Bakıda keçiriləcək COP29 üçün ön hazırlıq rolunu oynayır və həm dövlət, həm də özəl sektorun iqlim maliyyələşdirilməsindəki rolunu vurğulayan mühüm müzakirələrə ev sahibliyi edir.