Azərbaycanda həm dövlət qurumlarında, həm də özəl biznes sektorunda biznes konsaltinq xidmətlərinə olan maraq son illərdə əhəmiyyətli dərəcədə artmaqdadır. Dövlət qurumları əsasən strateji idarəetmə, maliyyə məsləhətləri və audit xidmətləri üçün konsaltinq şirkətlərinin dəstəyindən istifadə edirlər. Böyük bizneslər isə risklərin idarə olunması, beynəlxalq standartlara uyğunlaşma, vergi planlaşdırılması və hüquqi çərçivələrin təkmilləşdirilməsi məqsədilə konsaltinq xidmətlərinə müraciət edirlər.

Bunu Finss.az-a açıqlamasında “Consulting Group” MMC-nin həmtəsisçisi, iqtisadçı Elçin Əkbərov deyib.

Ekspertin sözlərinə görə, kiçik və orta bizneslər (KOB-lar) üçün biznes konsaltinqin rolu daha da əhəmiyyətlidir.

“KOB-lar əsasən dövlət dəstəyi mexanizmlərindən yararlanmaq, gündəlik maliyyə və mühasibatlıq sahələrində dəstək almaq, biznes planlar hazırlamaq və bazar araşdırmaları aparmaq üçün bu xidmətlərə ehtiyac duyurlar. Ancaq müşahidələr göstərir ki, KOB-ların konsaltinq xidmətlərindən istifadəsi hələ də istənilən səviyyədə deyil və bu, əsasən onların maliyyə resurslarının məhdudluğu və konsaltinq xidmətlərinin faydaları haqqında kifayət qədər məlumatlı olmamaları ilə bağlıdır” – deyə o qeyd edib.

Əsas trendlər hansılardır?

Startaplar üçün konsaltinq:
E.Əkbərov bildirib ki, startap ekosisteminin inkişafı ilə bu sahədə konsaltinq xidmətlərinə tələbat artmaqdadır. Əsas problemlərdən biri investorların startaplara asanlıqla daxil olması və çıxması ilə bağlı hüquqi mexanizmlərin qeyri-müəyyənliyidir. Ölkədə startap şəhadətnaməsi və vergi güzəştləri mövcuddur, lakin tənzimləyici qanunvericilik hələ tam formalaşmayıb.

KOB-lar üçün konsaltinq:
Sahibkarlarla görüşlər zamanı onların dövlət dəstəyi proqramları barədə məlumatlılığının aşağı olduğu müəyyən edilib. Maarifləndirmə işlərinin genişləndirilməsinə ehtiyac olduğu vurğulanır.

SƏTƏM üzrə konsaltinq:
Son illərdə istehsalat və tikinti sektorlarında sağlamlıq, əməyin təhlükəsizliyi və ətraf mühitin mühafizəsi (SƏTƏM) tələblərinə riayət olunmasına maraq artıb. Bu da həmin sahədə konsaltinq xidmətlərinə ehtiyacı artırır.

Rəqəmsallaşma və İT konsaltinqi:
Şirkətlər süni intellekt, avtomatlaşdırma və bulud texnologiyalarına keçid edir. ERP sistemləri və elektron mühasibatlıq kimi rəqəmsal həllər bizneslərə maliyyə axınlarını daha səmərəli idarə etməyə imkan verir.

E.Əkbərov bu mövzuda əlavə edib ki, süni intellektin birbaşa insanı əvəz etməsi deyil, onu istifadə edən şəxsin istifadə etməyəni əvəz etməsi daha real yanaşmadır. Eyni məntiqlə, prosesləri optimallaşdıran mütəxəssis digərini əvəz edə bilər.

Vergi və maliyyə konsaltinqi:
Vergi qanunvericiliyinin mürəkkəbləşməsi və şəffaflığın artması ilə bu sahəyə ehtiyac güclənir. Mikrosahibkarlar üçün bu sahədəki dəstəyin əhəmiyyəti xüsusilə vurğulanır. E.Əkbərov bildirib ki, mikrosahibkarlar kassa metodu, amortizasiya və digər imkanlardan düzgün istifadə etmədikləri üçün mənfəət itkisi ilə üzləşə bilirlər.

Peşəkar Mühasib Sertifikatının tətbiqi ilə bağlı olaraq o qeyd edib ki, bu tələbin qoyulması çox mühümdür və artıq bir çox ölkədə geniş tətbiq olunur.

Vergi şikayətləri statistikası da bu sahədəki problemləri üzə çıxarır. 2023-cü il üzrə inzibati şikayətlərin 62%-i mikrosahibkarlardan, 26%-i kiçik sahibkarlardan, qalan hissəsi isə orta və iri sahibkarlardan daxil olub. Bu da uçot və sənədləşmə sahəsində mikro bizneslərin çətinliklərini göstərir.

Sertifikatlaşdırma və beynəlxalq standartlara uyğunlaşma üzrə konsaltinq:
Şirkətlər ISO, Organic (Bio), Global GAP, HACCP kimi beynəlxalq sertifikatlarla ixrac imkanlarını genişləndirməyə çalışır. E.Əkbərovun fikrincə, xüsusilə aqrar sahədə ənənəvi Rusiya bazarına alternativ olaraq yeni bazarlara çıxış üçün bu sertifikatlara ciddi ehtiyac var.

Fuad Mədətov
Finss.az