İstanbulun qəlbində bir meydan var - Taksim. O, təkcə bir coğrafi nöqtə deyil, tarixdən süzülən bir rəvayət, ruhu sarıb sığallayan bir duyğudur. Burada şəhərin keçmişi, bu günü və gələcəyi birləşir, hər küçəsi, hər daşı bir səs, bir nəfəsdir. Günəşin ilk şəfəqləri binaların üzərinə düşdükcə, meydan artıq canlanır – simitçi arabalarının cingiltisi, tramvayın zəng sədası, küçələrə səpələnən musiqi notları... Gecə düşəndə isə Taksim yuxuya getmir – şəhər burada fasiləsiz döyünən bir ürək kimidir.

Tarixin Pıçıltıları və Meydanın Ruhuna Toxunuş

Bir zamanlar Osmanlı dövründə suyun paylandığı bir mərkəz idi burası – adını da məhz oradan almışdı: “taksim” – bölüşdürmək. Lakin zaman keçdikcə meydan İstanbulun yalnız coğrafi deyil, həm də mədəni və ictimai mərkəzinə çevrildi.

Bu meydanın qəlbində yüksələn Cumhuriyet Anıtı, Türkiyə Cümhuriyyətinin şərəfinə 1928-ci ildə ucaldılmış monumental bir şah əsərdir. Mustafa Kamal Atatürkün və müasir Türkiyənin qurucularının təsvir olunduğu bu abidə, yüzilliklərin yükünü çiyinlərində daşıyan bir qaya kimi meydanda durur. Onun qarşısından keçən minlərlə insan şəhərin tarixinə sükut içində boylanır.

İstiqlal Caddesi – Küçələrin Danışdığı Rəvayətlər

Taksimin döyünən damarlarından biri İstiqlal Caddesidir – İstanbulun ruhunu duymaq istəyən hər kəs üçün bir ziyarətgah. Uzunluğu 1,4 kilometr olan bu küçə, zamanın içində yol alan bir gəmi kimidir – bir tərəfində Osmanlı dövrünün zərif binaları, digər tərəfində Avropa memarlığının füsunkar izləri və müasir şəhərin cazibəsi.

Burada addımların ahənginə küçə musiqiçilərinin melodiyaları qarışır. Qalata Mevlevihanesi kimi tarixi məkanlar, teatrlar, sənət qalereyaları və tozlu səhifələrdən süzülən sirlərlə dolu köhnə kitab dükanları bu küçədə bir nağılı xatırladır. İstiqlal gecələr boyu qaynayan bir həyat çayıdır – burada hər addımda bir xatirə, hər dönəmdə bir hekayə var.

Taksim – Sənət və Mədəniyyətin Beşiyi

Taksim təkcə sosial bir məkan deyil, həm də sənət və mədəniyyətin beşiyidir. Atatürk Mədəniyyət Mərkəzi (AKM), illər boyunca İstanbulun teatr, opera və musiqi həyatının ən möhtəşəm səhnəsi olmuşdur. Yenidən bərpa edildikdən sonra şəhərin mədəni ruhuna yeni nəfəs gətirən bir simvola çevrilmişdir.

Taksimin hər küçəsində sənət danışır – divarlardakı qraffiti rəsmlərindən tutmuş, meydanda balaban çalan musiqiçiyə qədər. Burada həyatın hər anı bir şeir, hər küncü bir tablodur.

Qalata Qülləsi – İstanbulun Səssiz Keşikçisi

Taksimdən çox da uzaqda olmayan bir yüksəklikdə, şəhərə yuxarıdan baxan bir şahid var – Qalata Qülləsi. İstanbulun siluetini tamamlayan bu möhtəşəm tikili, yüzilliklərin dərin sirlərini öz divarlarında saxlayır.

1348-ci ildə Cenevizlilər tərəfindən inşa edilən bu qüllə, bir zamanlar müdafiə məqsədilə tikilmişdi. Lakin zaman keçdikcə Qalata təkcə strateji bir nöqtə deyil, həm də şəhərin ruhunu əks etdirən simvollardan birinə çevrildi. Tarix boyunca burada məhbuslar saxlanılıb, yanğın qülləsi kimi istifadə edilib və ən maraqlısı – 17-ci əsrdə Həzərfən Əhməd Çələbi öz taxta qanadları ilə bu qüllədən Boğaza doğru ilk uçuşunu gerçəkləşdirib.

Bu gün Qalata Qülləsi, İstanbulun ən möhtəşəm panoramik mənzərəsini təqdim edən bir müşahidə nöqtəsidir. Onun zirvəsindən baxanda Bosforun maviliyi, Sultanahmetin minarələri və Taksimin parlaq işıqları insanı sanki zamanın içində bir səyahətə çıxarır. Gündüzlər qüllənin kölgəsində keçmişin xatirələri dolaşır, gecələr isə o, İstanbulun ən parlaq ulduzu kimi şəhəri seyr edir.

St. Antuan Katolik Kilsəsi – İstanbulun Ruhani İşığı

İstiqlal Caddesi boyunca addımlayan hər kəsin gözünü çəkən bir memarlıq incisi var – St. Antuan Katolik Kilsəsi. 1906-1912-ci illərdə inşa edilən bu möhtəşəm ibadətgah, İstanbulun ən böyük və ən görkəmli katolik kilsəsidir. Neo-qotik üslubda tikilmiş kilsə, qırmızı kərpic divarları, vitraj pəncərələri və sükunət dolu atmosferi ilə ziyarətçilərini heyran qoyur.

İstanbulun çoxmədəniyyətli kimliyinin ən parlaq nümunələrindən biri olan St. Antuan Kilsəsi, təkcə katolik icmasının deyil, həm də şəhərin ruhani və tarixi dəyərlərinin bir hissəsidir. Burada hər bazar ayinlər keçirilir, İstanbula yolu düşən turistlər və şəhər sakinləri isə kilsənin sakitliyində öz düşüncələrinə dalır.

Xüsusilə Milad bayramında St. Antuanın həyəti işıqlarla bəzədilir, ibadətlər və dualar şəhərin səs-küyü içində sakit bir musiqi kimi yüksəlir. Tarix, sənət və inancın bir araya gəldiyi bu məkan, İstanbulun mədəni mozaikasında parlayan bir parçadır.

Festivallar – Taksimin Rəngarəng Səhnəsi

İstanbulun ən möhtəşəm festivallarının sədası Taksimdə əks-səda verir. Yazın təravətli mehində Beynəlxalq İstanbul Film Festivalı, kinosevərləri bir araya gətirir. Yayın istilərində İstanbul Caz Festivalı küçələrə melodiyalar səpələyir – bir tərəfdə saksafonun həzin səsi, digər tərəfdə gitaranın titrək telləri…

Payızın ilk nəfəsində Beynəlxalq Kitab Festivalı, səhifələr arasında yeni dünyalar açır. Qışın sakit yağışı altında isə Müasir Sənət Festivalı, şəhərin divarlarına, küçələrinə və ruhuna yeni mənalar qazandırır.

Taksim – Sakinlərinin Gözündən İstanbul

Bura, İstanbul sakinlərinin görüş nöqtəsidir. Kimi burada ilk sevgisinin əlindən tutub, kimi gəncliyinin ən şən günlərini burada keçirib. Yağışlı bir axşamda Taksimdən keçən bir insan üçün bu meydan, parlayan neon işıqların, insan axınının və şəhərin ritminin sintezidir. Günəşli bir səhər isə, burası, bir fincan çay içərək şəhəri seyr etmək, pişiklərin sakit addımlarla küçələri dolaşmasını izləməkdir.

Bəziləri üçün Taksim, uzun bir günün sonunda dostlarla isti qəhvə içilən bir məkandır. Digərləri üçün isə sadəcə meydanın ortasında dayanıb, İstanbulun axınını seyr etməkdir.

Taksim – Şəhərin Ruhuna Açılan Qapı

Taksim təkcə bir meydan deyil – o, İstanbulun keçmişi ilə gələcəyinin qovuşduğu yerdir. Burada tarix və müasirlik, səs və səssizlik, işıq və kölgə bir harmoniya yaradır. Hər küncdə bir nağıl, hər küçədə bir rapsodiya gizlidir. Gecənin zülməti şəhəri qucaqlasa da, Taksim yatmır – küçələrdə mahnılar oxunur, bardan çıxan gülüşlər havaya qarışır, uzaqdan bir simli alətin titrəyişi eşidilir.

İstanbul nəfəs alır – Taksimlə birlikdə, sonsuz bir ritmlə, heç dayanmayacaq bir musiqi kimi...

Fuad Mədətov
Finss.az