DÜNYA

02 Sentyabr

Rusiya iqtisadiyyatının artım tempinin qlobal iqtisadiyyata təsiri: Bir Paradoks

Maliyyə Nazirliyinin son hesabatına görə, bu ilin Rusiya iqtisadiyyatının artım tempi 3,8% olacaq, əvvəlki proqnoz isə 2,9% idi. Mərkəzi Bankın da təxminlərinə görə, ölkənin Ümumi Daxili Məhsulu (ÜDM) 3,5-4% artacaq. Bu rəqəmlər bəzilərinə təəccüblü görünə bilər, amma gəlin digər ölkələrlə müqayisə edək. Bu artım tempi, «Böyük Yeddilik» (G7) ölkələrinin orta ÜDM artım tempindən təxminən 4 dəfə yüksəkdir.

Fins.az xəbər verir ki, bu vəziyyəti paradoksal adlandırmaq olar: ən sərt iqtisadi sanksiyalara məruz qalan Rusiya, həmin sanksiyaları tətbiq edən ölkələrdən daha sürətlə inkişaf edir. Sanksiyalar, iqtisadi artımı məhdudlaşdırmaq əvəzinə əks təsir göstərir və həmin ölkələrdə ÜDM artımı illik orta hesabla 1% olur. «Böyük Yeddilik» ölkələri arasında 2024-cü ildə ən yüksək artım tempi ABŞ-da gözlənilir - 2,1%. Digər G7 ölkələrində isə nəticələr daha modestdir. Böyük Britaniya, Kanada və Fransa iqtisadiyyatları 1% artacaq, İtaliyada ÜDM 0,8% artacaq, və Almaniya isə 0,3% ilə ən aşağı göstəricini nümayiş etdirəcək. Bu rəqəmlər Rusiya analitiklərinin deyil, həmin ölkələrin hökumətləri tərəfindən təqdim olunan proqnozların nəticələridir.

Mərkəzi Bankın pul-kredit siyasətinin əsas istiqamətləri haqqında hesabatında 2025-ci ildə ÜDM-in artım tempinin 0,5-1,5% arasında olacağı proqnozlaşdırılır, 2026-cı ildə isə bu temp 1,5-2% olacaq. Bu rəqəmlər hal-hazırda mövcud olan artım templerindən əhəmiyyətli dərəcədə aşağıdır və iqtisadiyyatın yüksək artım tempi barədə iddialar doğrulmur. Regulyatorun ssenarisi üzrə artım templi «Böyük Yeddilik» ölkələri ilə oxşar olacaq.

BRİKS ölkələrinin artım tempi isə 5% və daha yüksəkdir. Bu, təbii sərvətlərə baxmayaraq, Rusiyanın kifayət qədər modest görünməsinə səbəb olur. Regulyatorun 2025-ci il üçün proqnozlaşdırdığı 0,5% ÜDM artımı faktiki olaraq iqtisadi durğunluq və depressiya deməkdir, 1,5% isə kiçik də olsa inkişafı göstərir. Bu göstəricilər bir-birindən keyfiyyətcə fərqlidir.

Rusiya iqtisadiyyatının irəliləməsinin qarşısını alan əsas faktor yüksək əsas faiz dərəcəsi və Mərkəzi Bankın inflyasiyaya qarşı sərtləşdirilmiş pul-kredit siyasətidir. Bu siyasət biznesin inkişaf üçün kredit resursları cəlb etməsini çətinləşdirir.

ÜDM artımında inflyasiyanın nəzərə alınması məsələsinə gəlincə, bu göstərici iki üsulla hesablanır: daimi qiymətlərdə və cari qiymətlərdə. Hazırkı məlumatlar cari qiymətlər əsasında əldə edilib.