Ölkəmizdə evlərin kirayə verilməsi zamanı rəsmi müqavilələrin bağlanmaması geniş yayılmış bir məsələdir. Əksər hallarda ev sahibləri və kirayəçilər arasında qeyri-rəsmi, şifahi razılaşmalar əldə edilir və bu, bir sıra problemlərə səbəb ola bilər. Hüquqşünas Ramil Süleymanovun sözlərinə görə, bu cür yanaşma, tərəflər arasında ciddi hüquqi və maliyyə risklərini artırır.
Rəsmi müqavilə bağlamamağın riskləri
Ramil Süleymanovun fikrincə, kirayə müqaviləsinin rəsmi qaydada bağlanmaması bir neçə əsas problemi yaradır:
-
Hüquqi Mübahisələr: Rəsmi müqavilənin olmaması vəziyyətində, kirayəçi və ev sahibi arasında yaranan mübahisələrdə hüquqi müstəvidə təsdiqlənmiş dəlillər əldə etmək çətin olur. Bu, mübahisələrin məhkəmə prosesinə keçməsi halında tərəflərin hüquqlarını müdafiə etməyi çətinləşdirir.
-
Vergi Öhdəlikləri: Kirayə müqaviləsi bağlanarkən, tərəflər 14% vergi ödəmək məcburiyyətində qalırlar. Müqavilənin qeyri-rəsmi olması bu vergidən qaçmağa imkan yaratsa da, qanunsuz fəaliyyətlə məşğul olmaq riskini artırır. Vergi öhdəliklərinin doğru yerinə yetirilməməsi, hüquqi və maliyyə cərimələrinə səbəb ola bilər.
-
Cərimə və İnzibati Məsuliyyət: Qanunvericiliyə uyğun olaraq, qeyri-rəsmi kirayə münasibətlərinə görə cərimələr tətbiq oluna bilər. Kirayə verənlər və kirayəçilər qanunla müəyyən edilmiş məsuliyyətləri yerinə yetirmədikdə inzibati cərimələrlə üzləşə bilərlər.
Rəsmi müqavilənin faydaları
Hüquqşünasın dediyinə görə, rəsmi müqavilənin bağlanması tərəfləri bir çox riskdən qoruyur:
-
Hüquqi Təhlükəsizlik: Müqavilə tərəflərin hüquqlarını və vəzifələrini dəqiq müəyyən edir, mübahisələrin yaranması halında hüquqi müstəvidə təsdiqlənmiş dəlil kimi xidmət edir.
-
Vergi Qanunvericiliyinə Uyğunluq: Müqavilə ilə vergi öhdəlikləri düzgün şəkildə müəyyən edilir və ödəmələr rəsmi qaydada həyata keçirilir.
-
Əmlakın Təhlükəsizliyi: Kirayə sahəsinin və əmlakın rəsmi şəkildə təhvil-təslim olunması, mülkiyyət hüquqlarının qorunmasını təmin edir.
Nəticə
Ramil Süleymanov kirayə münasibətlərində rəsmi müqavilənin bağlanmasını tövsiyə edir. Bu, yalnız hüquqi və maliyyə təhlükəsizliyi təmin etmir, eyni zamanda tərəflərin qanunvericiliyə uyğun fəaliyyət göstərməsini təmin edir. Kirayəçilər və ev sahibləri, mübahisələrin qarşısını almaq, vergilərdən qaçmamaq və əmlaklarını qorumaq məqsədilə müvafiq müqavilələri bağlamalıdırlar.
Bu yanaşma, həm kirayə verənlərin, həm də kirayəçilərin hüquqlarını qorumaqla yanaşı, müvafiq vergi və inzibati öhdəliklərin yerinə yetirilməsini təmin edir.