İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzi (İİTKM) “Türk iqtisadi icmalı”nın dördüncü sayını təqdim edib Bu dəfəki bülleten 2022-ci ilin yanvar-dekabr ayları üzrə Türk dövlətlərinin əsas iqtisadi göstəriciləri ilə yanaşı yaşıl iqtisadiyyat və rəqəmsallaşma sahəsi üzrə indikatorları da əhatə edir. 

 

Fins.az xəbər verir ki, “Türk iqtisadi icmalı”nın dördüncü sayı üç bölmədən ibarətdir: ilk bölmədə Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) üzv və müşahidəçi ölkələrinə dair ümumi baxış, onların ərazi, əhali, ümumi daxili məhsul (ÜDM) və ticarət dövriyyəsi üzrə ümumiləşdirilmiş göstəriciləri və dünyadakı payı təqdim edilib, Türk ölkələrinin ayrı-ayrılıqda ÜDM artımının müqayisəsi aparılıb. 

 

“Türk iqtisadi icmalı”nın xüsusi buraxılışında yenilik edilib. Belə ki, ölkələr siyahısına Şimali Kipr Türk Respublikası (ŞKTR) ilə bağlı məlumatlar əlavə edilib. O cümlədən, İcmalın dördüncü sayı Türk Dövlətləri Təşkilatına daxil olan üzv və müşahidəçi ölkələri əhatə edərək ümumilikdə 8 dildə təqdim olunub.

 

İcmalın Türk Dövlətləri Təşkilatı üzv və müşahidəçilərinə ümumi baxış statistikasında göstərilib ki, 2021-ci il üzrə Türk dövlətlərinin ÜDM-i 1 383 milyard ABŞ dolları, ticarət dövriyyəsi 855,7 milyard ABŞ dolları təşkil edir. 2022-ci ildə Türkiyə iqtisadiyyatı 5,6 faiz, Azərbaycan və Macarıstan iqtisadiyyatı 4,6 faiz, Türkmənistan iqtisadiyyatı 6,2 faiz, Özbəkistan iqtisadiyyatı 5,7 faiz, Qırğızıstan iqtisadiyyatı 7 faiz, Qazaxıstan iqtisadiyyatı isə 3,2 faiz böyüyüb. Dövlət büdcəsinin gəlirlərinin artımı baxımından ən yaxşı göstərici 100,6 faizlə Türkiyədədir. 

Türkiyənin dövlət büdcəsinin gəlirləri 147 122,2 milyon ABŞ dolları olub. Xarici ticarətdə ən yüksək saldoya Qazaxıstan (ticarət balansı 34 350,4 milyon ABŞ dolları) və Azərbaycan (ticarət balansı 27 132,3 milyon ABŞ dolları) malikdir. 2022-ci il ərzində Türk Dövlətləri Təşkilatına daxil olan bütün ölkələrdə əsas kapitala yönələn vəsaitlərdə artım müşahidə edilir.

 

Qeyd edək ki, “Türk iqtisadi icmalı”nın ikinci bölməsində Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkiyə, Özbəkistan və Macarıstanın 2022-ci il üzrə, ŞKTR isə 2021-ci il üzrə əsas makroiqtisadi göstəriciləri müqayisəli şəkildə verilib. 

 

“Türk iqtisadi icmalı”nın xüsusi buraxılışı TDT-nin Katibliyi ilə birgə əməkdaşlıq çərçivəsində hazırlanıb. Yaşıl iqtisadiyyat və rəqəmsallaşma sahəsi üzrə yeni bölmədə Elektron Dövlətin İnkişaf İndeksi (EGDI), Açıq Hökumət Məlumat İndeksi (OGDI), elektron ticarət bazarında gəlir, internetə giriş, CO2 emissiyası və karbon izləri ilə bağlı indikatorlar əks olunub. EGDI indeksi üzrə ən yüksək göstəriciyə Qazaxıstan və Türkiyə malikdir, onlar dünya üzrə reytinqdə 28 və 48-ci yerlərdə qərarlaşıblar. TDT ölkələri arasında dünyadakı payına görə 0,03%, 0,10% və 0,13%-lik göstəricilərlə ən aşağı CO2 emissiyasına Qırğızıstan, Azərbaycan və Macarıstan sahibdirlər. Qeyd edək ki, EGDI indikatorunun alt komponenti olan insan kapitalı indeksinə (HCI) görə bütün Türk dövlətləri yuxarı göstəriciyə malikdirlər. 

 

“Türk iqtisadi icmalı” statistik nəşrinin Azərbaycan variantı ilə bu linkdən //bit.ly/3nxxnyQ,

ingilis variantı ilə bu linkdən //bit.ly/42ScWwr,  

rus variantı ilə bu linkdən //bit.ly/3lNDTRh, 

türk variantı ilə bu linkdən //bit.ly/3zdYEIT, 

qazax variantı ilə bu linkdən //bit.ly/3G23VHn, 

macar variantı ilə bu linkdən //bit.ly/3zfZJQM,  

özbək variantı ilə bu linkdən //bit.ly/40KwaT6 

və qırğız variantı ilə isə bu linkdən //bit.ly/3nvCWO7 tanış olmaq mümkündür.