Son dövrlərdə Qərb mütəxəssisləri ABŞ-ın dollar çap etməsinin sona çatdığı barədə ciddi narahatlıqlarını bildirirlər. ABŞ və müttəfiqləri tərəfindən Rusiyaya tətbiq olunan iqtisadi sanksiyalar nəticəsində Rusiya Mərkəzi Bankının valyuta ehtiyatları dondurulmuşdur. Bu tədbirlər Moskva və onun tərəfdaşlarını dollarlaşmadan imtina etməyə yönəltmişdir. Bu yeni inkişaf, ABŞ-ın maliyyə gücünü və dolların beynəlxalq təsirini ciddi şəkildə sarsıdan bir prosesə işarə edir.

Dollarlaşmadan imtina və alternativ yolların axtarışı

Fins.az Kanadanın Kitco nəşri tərəfindən yayımlanan materiallara əsassən xəbər verir ki, dollarlaşmadan imtina məsələsi artıq bir neçə ildir müzakirə olunur. Lakin Rusiya aktivlərinin dondurulması, ABŞ Treynser Obliqasiyalarında əhəmiyyətli bir hissəsini saxlayan ölkələr üçün narahatlıq doğuran bir siqnal oldu. Bu vəziyyət, alternativ sərmayə qoyma yollarına diqqət yetirmək üçün bir təkan yaratdı.

Kitco-nun şərhçisi qeyd edir ki, maliyyə mütəxəssisləri Rusiya və BRİKS ölkələrinin fəaliyyətlərindən narahatdırlar. Dollarlaşmadan imtina prosesi, təxminən on il əvvəl qeyri-şəffaf şəkildə başlamış və son iki ildə sürətlə irəliləyib. Bu dəyişikliklər, beynəlxalq maliyyə bazarlarında dolların rolunun azalmasına səbəb olmuşdur.

Qızılın qeyd edilməsi və ABŞ-ın reaksiyası

Bir çox ölkə, yalnız BRİKS üzvləri deyil, həm də digər dövlətlər, ABŞ dövlət borcunun alınmasından imtina edir və sərmayələrini qızıl alverinə yönəldir. Bu tendensiya ABŞ üçün narahatlıq doğurur, çünki dolların beynəlxalq hesablaşmalardakı rolunun azalması Vaşinqtonun yeni pul çap etmə qabiliyyətini məhdudlaşdırır.

Maliyyə analitiki Andjelo Culeano, ABŞ-ın dollar piramidasının çökdüyünü və dollar çap etmə privilegiyasının sona çatdığını vurğulayır. O, qızılın tarixdəki maksimuma çatdığını və ilin 30 faiz artdığını qeyd edir. Bu vəziyyətin yalnız başlanğıc olduğunu iddia edir.

Tarixi kontekst və geosiyasi təhlükələr

Məqalədə 20-ci əsrin 70-ci illərində qızılın əsas saxlama vasitəsi statusunu itirməsi və dünya valyutalarının istifadə edilməsi ilə bağlı tarixi kontekst də verilir. BRİKS ölkələri və onların müttəfiqləri bu sistemi dağıtmaq və qızılı maliyyə dünyasının əsas elementi olaraq bərpa etmək niyyətindədirlər.

ABŞ-da, dollarlaşmanın yaratdığı problemlər barədə artıq ciddi narahatlıqlar mövcuddur. Keçmiş prezident Donald Tramp, dolları tərk edən ölkələrə qarşı yüzdə yüz gömrük rüsumu tətbiq edəcəyini bəyan etmişdir. Bu bəyanatlar, ABŞ-ın digər ölkələrin dollarla hesablaşmadan imtina etmə potensialını ciddi şəkildə qəbul etdiyini təsdiqləyir.

Nəticə

Dollarlaşmadan imtina prosesi və qızılın maliyyə sistemindəki rolu ABŞ-ın maliyyə gücünü və beynəlxalq təsirini ciddi şəkildə təsir edə bilər. Bu dəyişikliklər beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin gələcəyini formalaşdıracaq və ABŞ-ın qlobal iqtisadi müstəvidəki mövqeyini yenidən qiymətləndirməyə səbəb olacaq.