Finss.az - Azərbaycan, qarşısına iddialı iqlim məqsədləri qoyub, lakin bu məqsədlərə nail olmaq üçün qarşıdakı illərdə mühüm siyasi qərarların qəbul edilməsi tələb olunacaq.
Dünya Bankının məlumatına görə, ölkə iqtisadiyyatı hələ də qalıq yanacaqlardan asılıdır və bu, böyük miqdarda istixana qazları emissiyalarına səbəb olur. Xüsusilə, bu emissiyaların təxminən 30%-i qeyri-məhsuldar metan emissiyalarıdır, ki, bunlar səmt qazının məşəldə yandırılması ilə əlaqəlidir.
Azərbaycan 2030-cu ilə qədər səmt qazı emissiyalarını 1990-cı ilin səviyyəsi ilə müqayisədə 35% azaltmağı planlaşdırır. Bununla yanaşı, ölkə bərpa olunan enerji mənbələrinin payını quraşdırılmış gücdə 20%-dən 30%-ə artırmağı hədəfləyir. Azərbaycan, həmçinin Avropaya elektrik enerjisi ixracını nəzərdə tutan "yaşıl enerji dəhlizi" layihəsində Rumıniya, Gürcüstan və Macarıstanla əməkdaşlıq edir.
İqlim və İnkişaf Hesabatına (CCDR) əsasən, enerji səmərəliliyinin artırılması, xüsusilə nəqliyyat və mənzil sahələrində, planlaşdırılan emissiya azalmalarının ən azı yarısını təmin edəcək. Dünya Bankı, Azərbaycanın tarif siyasətində, elektrik enerjisinin ötürülməsi və bərpa olunan enerji mənbələrinin genişləndirilməsi sahələrində effektiv həllərin tətbiqini sürətləndirməsinin vacib olduğunu bildirir.
Ölkə enerji sektoru iqtisadiyyatın əsas sahəsi olaraq qalır və bu sahənin rəqabət qabiliyyətini artırmaq üçün Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) səhmlərinin bir hissəsini IPO-da yerləşdirmək və elektrik enerjisinin istehsalını, bölüşdürülməsini və ötürülməsini struktur olaraq ayırmaq planlaşdırılır.
Bərpa olunan enerji sektorunda ölkədə Bərpa Olunan Enerji Mənbələri Agentliyi yaradılıb, sənayeni stimullaşdırmaq üçün qanunlar qəbul edilib və böyük külək və günəş elektrik stansiyaları ilə enerji alqı-satqısı müqavilələri imzalanıb. Lakin CCDR hesabatı göstərir ki, Azərbaycanın 30%-lik bərpa olunan enerji hədəfinə çatması üçün enerji keçidini sürətləndirməsi zəruridir. Bu, qalıq yanacaq subsidiyalarının azaldılması, bərpa olunan enerji sahəsinə özəl investisiyaların cəlb edilməsi və elektrik şəbəkələrinin təkmilləşdirilməsi kimi addımları əhatə edir.
Dünya Bankı, həmçinin neft subsidiyalarının ləğvini bərpa olunan enerjinin inkişafını stimullaşdıran mühüm bir addım olaraq qiymətləndirir. Qısa müddətdə Azərbaycan daxili ehtiyacları üçün bərpa olunan enerjidən istifadə etməklə yanaşı, orta perspektivdə Qara dənizdə sualtı kabel vasitəsilə elektrik enerjisi ixrac edə bilər.
Bu layihə, elektrik şəbəkələrinin modernləşdirilməsi və bərpa olunan enerjinin rəqabət qabiliyyətinin təmin edilməsi şərti ilə, Rumıniya, Macarıstan və Gürcüstanla "yaşıl enerji dəhlizi"nin yaradılmasında ilk addım ola bilər.