Bu gün ölkə əhalisinin böyük bir hissəsində sürücülük vəsiqəsi və fərdi avtomobil var. Lakin sürücülərin yaşı cavanlaşsa da onların bir –biri ilə əlaqə qurduğu bəzi şərti siqnallar uzun müddət dəyişməz qaldı.

Beləliklə, gəlin ən çox yayılmışları nəzərdən keçirək. Şübhəsiz ki, bir sürücü olmasaz da əks istiqamətdə gələn avtomobilin bir neçə dəfə yaxın vuran işığı, uzaq vuran işığa çevirdiyini görmüsüz – avtomobil sevərlərin dediyi kimi – “morqat” edir. Azərbaycan yollarında, bir çox MDB ölkələrində olduğu kimi, bu işarə vəziyyətdən asılı olaraq bir neçə şəkildə şərh edilə bilər.

Məsələn, bu işarə yaxınlıqda YPX postunun və ya yolun kənarında növbətçi patrul avtomobilinin olduğundan xəbər edə bilər. Çox vaxt bu, "görüşə" vaxtlı – vaxtında "hazırlaşmağa" kömək edir.

Əgər, dar yol boyunca hərəkət edirsizsə və əks istiqamətdə yaxınlaşmaqda olan avtomobili, maneəni (məsələn, böyük bir çuxur və ya qəza) ötüb keçməyə hazırlaşırsınızsa və ya sola dönməyə hazırlaşırsınızsa, onda bu siqnal əks istiqamətdə yaxınlaşmaqda olan avtomobilin üstünlüyü sizə verərək manevr etmənizə hazır olduğunu göstərir. Ancaq, bu “şərti işarələrə” baxmayaraq, onun niyyətinə əmin olun.

Əgər, arxa görünüş güzgüsündə oxşar bir işarə görürsünüzsə, bu, arxadan gələn sürücünün ona yol vermənizi xahiş etməsi deməkdir.

Sutkanın qaranlıq saatlarında, avtomobilinizdə uzaq vuran işıqlar yandırıldıqda və qarşıdan gələn avtomobil də eyni ilə uzaq vyran işığı qoşubsa, bu işarə yaxın vuran işıqlara keçməyin lazım olduğunu bildirir. Yeri gəlmişkən, təhlükəsizliyiniz və rahatlığınız üçün vaxtında tənzimlənən fənər, axşam gəzintilərini daha rahat edəcəkdir.

“Dönmə işığı” siqnalı

Fənər ilə yanaşı, sürücülər tez-tez dönmə işıqlarından istifadə edərək işarə edirlər, bu da fərqli vəziyyətlərdə fərqli şərh olunur. Məsələn, öndə gedən avtobuslar və ağır yük maşınları dönmə işığını işə salmaqla, ötüb keçmənzə aydınlıq gətirir. Sol dönmə işığının yandırılması sizi təhlükə barədə xəbərdar edir, sağ tərəf isə əksinə, yolun açıq olduğunu və ötüb keçə biləcəyinizi söyləyir. Dar magistrallarda bu siqnal əlavə olaraq əyləc işıqları ilə müşayiət olunur.

“Qəza işığı” siqnalı

Ayrıca, "təcili dayanma"(qəza işıqları) siqnalı geniş istifadə edilir. Üstəlik, onun işə salınması həmişə təhlükə və ya qəza olduğundan xəbər vermir. Bir neçə variantı nəzərdən keçirək. Öndə gedən avtomobil birdən-birə əyləyərsə və "qəza işıqları”nı işə salarsa, bu, yolda hərəkəti çətinləşdirən maneə deməkdir. Avtomobiliniz xarab olarsa, "qəza işıqlarını" mütləq işə salmaq lazımdır və yavaş şəkildə yolun kənarına (varsa) və ya maksimum yolun sağ kənarına yaxınlaşmalısınız. Qısa “qəza işıqları” şərti olaraq “təşəkkür edirəm” deməkdir.

Səs və jest siqnalları

Səs siqnalları və jestləri də gündəlik həyatda tətbiqlərini tapdı, lakin onlar işıq qədər geniş yayılmayıb. Qısa səs siqnalı – “salamlaşma" və ya "təşəkkür etmək" üçün istifadə edilə bilər. Jest siqnalları ən az yayılandır, ancaq bunları qeyd etməmək olmaz. Yolda bunlar aşağıdakıları ifadə edə bilər:

Əl ilə dairəvi fırlanma hərəkəti, boşalmış təkərdən xəbər verir. Əgər, "qəza" başqa bir şeydirsə, onda sürücü yolun kənarını göstərən əl jesti edir.

Yanıb – sönən işığı təsvir edən jest, fənərləri yandırmaq lazım olduğunu göstərir.

Sürücü, yuxarıdan aşağıya doğru hamar bir hərəkəti ilə avtomobili dayandırmaq istəyini bildirir.

Minnətdarlıq əlaməti – qaldırılmış əl ilə işarədir.

"Mənə kömək et"! siqnalı

Təəssüf ki, çox vaxt sürücü yalnız başqa bir avtomobil sevərin ona kömək edə biləcəyi bir vəziyyətdə olur. Kömək istəyən siqnallara nəzər yetirək. Bunlara daxildir:

Əlində trosl ilə yolun kənarında səs verən adam. Bu, nəqliyyat vasitəsinin yedəyə alınmasına ehtiyac olduğunu göstərir.

Əlində "kanistr" olan bir adam, yanacaqdoldurma məntəqəsinə çatmaq üçün köməyə ehtiyacı olduğunu "söyləyir". Əgər, yanacaqdoldurma məntəqəsinin yaxınlığında əlində "kanistr" olan səsverən bir adam görsən, bu, onun avtomobilinə çatmalı olduğu anlamına gəlir.

Sürücünün əlində "domkrat" və ya təkər varsa, təkərin dəyişdirilməsində kömək istəyini göstərir.

X hərfi ilə kəsilmiş qollar, çox vaxt - tibbi yardım istəyi olaraq şifrələnir.

Avtomobilin sükan arxasına oturarkən yalnız yol hərəkəti qaydalarını deyil, yuxarıda göstərilən şərti işarələri də bilmək lazımdır. Onların düzgün şərh edilməsi, tez-tez fövqəladə hallarda yolda müəyyən etməyə kömək edəcəkdir. Bütün yol hərəkət iştirakçılarına nəzakətli və hörmətli münasibət səyahət edərkən sakitliyinizi və rahatlığınızı qoruyacaqdır.